Ćwiczenia czynne

W ćwiczeniach tych ruchy wykonuje samodzielnie pacjent. W zależności od stopnia trudności dzielą się na poszczególne grupy.

Podział ćwiczeń czynnych

• czynne w odciążeniu - bez pokonywania siły grawitacji
• czynne w odciążeniu z oporem
• czynne z oporem

Czynne w odciążeniu

Sposoby uzyskiwania odciążeń

• podwieszenie ; UGUL, terapii master, łóżka ortopedyczne w pł.równoległej
• zmniejszenie tarcia ; gładkie powierzchnie, „wrotki”, w pł.prostopadłej
• środowisko wodne (zanurzenie pozorna utrata masy ciała)
• ręka terapeuty

Rodzaje odciążeń

• odciążenie całkowite zrównoważone – podwieszenie osiowe
• odciążenie całkowite niezrównoważone – podwieszenie pozaosiowe
• odciążenie częściowe – uzależnione od poziomu zanurzenia w wodzie

Cel

• przeciwdziałanie zanikom mięśniowym
• przyrost siły
• zapobieganie przykurczom
• zwiększenie zakresu ruchu

Wskazania

• zanik i znaczne osłabienie siły mięśni (+1, 2,+2 w skali Lovetta)
• słaby zrost kostny
• zmiany chorobowe powierzchni stawowych

Przeciwwskazania

• ostre stany zapalne stawów
• stany zapalne tkanek okołostawowych
• stany zapalne żył
• wysoka gorączka
• złamania, stany pourazowe, po złamaniach kości z niepełnym zrostem
• stany po zwichnięciu
• urazy skóry, mięśni, innych tkanek
• bezpośrednio po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów
• występowanie bólu podczas ćwiczenia

Wskazówki metodyczne

• pozycja wyjściowa ; analogiczna do testu Lovetta na ocenę 2
• płaszczyzna wykonywanego ruchu równoległa do podłoża (prócz ruchów rotacji)
• odciążenie za pomocą podwieszek (wygodne, bezpieczne)
• zawieszenie osiowe powinno być utworzone bezpośrednio nad stawem w którym wykonywany jest ruch
• zawieszenie pozaosiowe , przesunięty punkt zawieszenia kończyny w kierunku wykonywanego ruchu ułatwia ruch (-2)

Przesunięcie punktu zawieszenia kończyny przeciwnie do kierunku wykonywanego ruchu, utrudnia ruch (+2)

Typy zawieszenia

• dogłowowe
• odgłowowe
• czas trwania ćwiczenia 3-10 min dla każdej płaszczyzny
• ruch powinien być w pełnym zakresie

Ćwiczenia w odciążeniu z oporem

Cel

•   uzyskanie przyrostu siły (słabych) mięśni

Wskazania

• osłabienie siły mięśni ( +2, 3,+3, )
• zmiany chorobowe w powierzchniach stawowych

Przeciwwskazania 

• ostre stany zapalne stawów
• stany zapalne tkanek okołostawowych
• stany zapalne żył
• wysoka gorączka
• złamania, stany pourazowe ,po złamaniach kości z niepełnym zrostem
• stany po zwichnięciu
• urazy skóry, mięśni, innych tkanek
• bezpośrednio po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów
• występowanie bólu podczas ćwiczenia

Ćwiczenia w odciążeniu z oporem wykonuje się najczęściej w podwieszaniu osiowym stosując odciążenie ciężarkiem za pomocą dodatkowego zestawu ; linek, bloczków, mankietów. Alternatywnie można stosować: taśmę theraband, sprężyny, oporu ręcznego, hantle, substancje gumowe, równie pochyłe, porowate powierzchnie, ekspandery.
Czas i tempo : podobnie w odciążeniu i w odciążeniu z oporem dobiera się tempo i czas indywidualnie w zależności od możliwości pacjenta. Około 2-8min jedna grupa mięśniowa.
Uwaga:! Powyższe zasady nie dotyczą ruchu rotacji.
Zasada doboru obciążeń : obciążenie w ćwiczeniach czynnych z oporem powinno być stopniowane, nie przekraczając swojej wartości ciężaru odcinka ćwiczonego.

Współczynnik Browna-Fischera

Ćwiczenia czynne z oporem

Sposoby wykonywania ćwiczeń

• w systemie ciężarkowo-bloczkowym
• ręka terapeuty
• sprężyny, taśmy, hantle
• fotel do ćwiczeń z oporem
• środowisko wodne
• aparat do ćwiczeń izokinetycznych
• masa własnego ciała

Ćwiczenia mogą mieć charakter

• lokalny
• regionalny
• ogólny

O wielkości wysiłku decyduje

• wielkość oporu
• liczba powtórzeń
• tempo

Do ćwiczeń tych kwalifikuje się wynik testu Lovetta o sile na 4 ,5

Przeciwwskazania

• ostre stany zapalne stawów
• stany zapalne tkanek okołostawowych
• stany zapalne żył
• wysoka gorączka
• złamania, stany pourazowe ,po złamaniach kości z niepełnym zrostem
• stany po zwichnięciu
• urazy skóry, mięśni, innych tkanek
• bezpośrednio po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów
• występowanie bólu podczas ćwiczenia

Szacowane intensywności obciążenia wg.Ruhla

Jak obliczyć maksymalny wyczyn siłowy ?

przykład: Wyprostowanie ramienia w pozycji leżącej na plecach z hantlą ważącą 20kg , trenujący jest w stanie wykonać 18x z tego wylicza się max wyczyn siłowy, według tabeli, faktyczny wyczyn 20kg=60%.

Max.wyczyn siłowy= max.intensywność obciążenia 100% * ciężar (20kg) / faktyczna intensywność(60%)=33kg

Bibliografia :
Nowotny – Podstawy fizjoterapii
Zembaty – Kinezyterapia tom II