Fizjoterapia ręki

Funkcjonalność ręki to:

  1. jakość chwytu – zdolność dostosowania ręki do trzymanego przedmiotu, zależy od ruchomości stawów,
  2. wartość chwytu – zdolność do pokonywania obciążeń, ciężarów przedmiotów, zależy od siły mięśni ręki, sterowania ręką, jakości chwytu,
  3. zdolności manipulacyjnych – zależą one od prawidłowego sterowania aparatu ruchu oraz od jakości i wartości chwytu.

Badanie kliniczne

  1. Wiek
  2. Która ręka dominuje
  3. wywiad ( praca zawodowa,kiedy wystąpił uraz,mechanizm urazu,objawy przy urazie,jakie było dotychczas leczenie,choroby współistniejące,leki)
  4. Sztywność stawów Gdy w badaniu końcowym opór jest sztywny-opór kostny to przywrócenie zakreu będzie niemożliwe
  5. Palpacyjne badanie obszarów bolesnych
  6. Ból – ocena ( kłójący,miejscowy,rozlany,pow/głęboki,kiedy się pojawił?,kiedy jest nasilenie )
  7. Badanie zakresu ruchu +zamykanie dłoni, odległość rozstawienia kciuka,palców między sobą, pomiar siły palców – dynanometr
  8. Ocena wrażliwości czuciowej, zakres czucia,próg odczuwania,gęstość unerwienia (dwupunktowy-statyczne lub dynamiczne), testy gnozji dotykowej.
  9. Testy obiektywne ( testy ukrwienia ) + opukiwanie nerwu (objaw Tinela)
  10. Pomiar siły chwytu
  11. Ocena funkcjonalna

Postępowanie pourazowe i pooperacyjne ma na celu odzyskanie funkcji ręki i niezakłucanie gojenia.

1) Faza zapalenia ( wysiękowa )

  • trwa do 4 dni

Objawy :

  • obrzęk
  • zaczerwienienie
  • wzmożone ucieplenie
  • ból

Charakterystyka :

  • uszkodzenie naczyń krwionośnych

Fazy gojenia :

  • tworzą się zrosty i bliznowacenie ( wysięk zawiera dużo białka)
  • rana pokrywa się naskórkiem

Cele leczenia :

  • ochrona rany ( wilgotny opatrunek ,unieruchomienie )
  • łagodzenie bólu ( wilgotny opatrunek ,uniesienie ,leki p.bólowe, unieruchomienie )
  • wspomaganie cofania się obrzęku (delikatny ucisk przez opatrunek,uniesienie,ruchy czynne odcinków nie obiętych unieruchomienie i urazem )

2) Faza regeneracji

  • trwa od 5 dni do 2-6 tygodni

Charakterystyka :

  • wytwarza się nowa sieć naczyń krwionośnych
  • zmniejszenie obrzęku
  • wzmaga się synteza kolagenu
  • brzegi rany się obkurczają
  • rana może znosić czynny ruch ( do granicy bólu )
  • stosowanie opatrunków uciskowych -7 zmniejszenie obrzęku oraz działa na blizne

1. Jak rozróżnić świeży a przetrwały obrzęk???

  • miękki obrzęk – świeży
  • twardy obrzęk – przetrwały ( niekorzystny powoduje zwłóknienie )

3) Faza przebudowy

  • trwa od 6 miesięcy do 2 lat

Charakterystyka :

  • blizna zgrubiała,zaczerwieniona

Leczenie :

  • uciskowe, silikonowe opatrunki na blizny
  • rozciągnięcie blizny
  • masaż , masaż poprzeczny
  • rozcieranie
  • opukiwanie
  • jonoforeza z jodkiem potasu
  • maść ( cepan )
  • ćwiczenia ( ruch skóry , obciąganie blizny )

Zadania:
Niwelowanie obrzęku, sztywności, blizny

Urazy :

  • złamania
  • zwichnięcia
  • stłuczenia
  • skręcenia
  • przecięcie ścięgien
  • Urazy złożone :
    • tłuczone
    • miażdżone(dochodzi do dużych ubytków tk.miękkich)
    • rany szarpane
    • łaczące się z amputacją

Objawy urazów ręki :

  • ból
  • blizna
  • sztywność stawów
  • ograniczenie ruchomości

Program terapii :

  • kontrola obrzęku
  • ćwiczenia
  • postępowanie przeciwbólowe
  • poprawa funkcji
  • zwalczanie nadmiernego uwrażliwienia tkanek
  • ocena i reedukacja czucia
  • neuromobilizacje i ocena struktur nerwowych
  • poprawa czynności funkcjonalnych/manualnych ręki
  • wczesne wdrażanie stabilizowanych ruchów czynnych (do pewnego momentu)

2. Okresy usprawniania
1) Profilaktyka
2) Właściwe postępowanie ( odzyskanie siły, działanie na blizne )
3) Działanie adaptacyjne(zmiana dominującej ręki, adaptacja środowiska )

  • wczesne wdrażanie ruchów tzw.stabilizowane ruchy czynne
  • stosowanie szyn wyróżniamy :
    • szyny statyczne
    • szyny dynamiczne (pozwalają ćwiczyć poszczególne ruchy w danym zakresie)
    • szyny korekcyjne (pełnią funkcję korekcyjną)
    • szyny redresujące/korygujące (działają na zasadzie stopniowej redresji- usówanie przykurczu)
  • stosowanie ortez ( ochrona sąsiednich stawów )
  • stosowanie rękawiczek uciskowych przy obrzękach pomagają w :
  • stała kontrola obrzęku
  • daje ucisk na blizne ( funkcja ochronna )
  • dodatkowa percepcja czuciowa
  • stosowanie obciążenia ; ćwiczenia czynne
  • ćwiczenia kilka razy dziennie, seriami, sesje kończyć ruchami globalnymi
  • ćwiczenia bierne ( jeśli konieczne ) do granicy bólu
  • trening siłowy mięśni zaczynamy od 6 tygodnia!!!

Terapia zajęciowa :

  • - cel
  • powrót do wcześniejszych zainteresowań
  • wyznacza zadania ( plan ćwiczeń )
  • zmiana kwalifikacji
  • usamodzielnienie

Klasyfikacja deformacji:
I0 – deformacja może być skorygowana czynnie przez pacjenta;
II0 – deformacja może być skorygowana tylko biernie, ale pacjent może czynnie utrzymać tę korekcję;
III0 – deformacja jest korygowana biernie bez możliwości czynnego utrzymania;
IV0 – nie ma możliwości biernej korekcji, deformacja jest stała.
I i II0 – można uzyskać poprawę przez ćwiczenia, III i IV0 – można uzyskać poprawę przez zaprotezowanie lub poprzez leczenie operacyjne.

Cele kinezyterapii rąk w RZS

  • możliwość utrzymania otwarcia chwytu;
  • utrzymanie zamknięcia chwytu;
  • utrzymanie siły mięśni dla utrzymania chwytu;
  • zachowanie zdolności manipulacyjnych ręki.

Zazwyczaj rozróżniamy 4 grupy ćwiczebne:
2. wczesne zmiany w obrębie rąk, niewielkie osłabienie chwytu i ograniczenie ruchomości, są małe stany zapalne bez trwałych deformacji, może być tzw. sztywność poranna, jest to I lub II stopień deformacji. Cel: utrzymanie zakresu ruchu i siły mięśni, profilaktyka deformacji: wyrobienie właściwych stereotypów ruchowych;
3. nieznaczne deformacje, możliwe do korekcji, jest to II stopień deformacji, osłabiona jest siła i zakres ruchu. Wprowadza się tu ortozy zabezpieczające przed deformacjami między ćwiczeniami. Cel: utrzymanie zakresu ruchu i siły mięśni zwłaszcza kciuka, utrzymanie ruchomości i stabilizacji stawu nadgarstkowego;
4. wyraźne i widoczne deformacje z możliwością biernej korekcji, jest to III stopień deformacji. Cel: utrzymanie prawidłowego ukształtowania ręki zwłaszcza łuków ręki, poprawa ruchomości kciuka zwłaszcza opozycji, bierna korekcja deformacji i jej zabezpieczenie aparatami, używanie pomocy ułatwiających samoobsługę i nauka mechanizmów kompensacji ułatwiających samoobsługę;
5. deformacje niemożliwe do korekcji, jest to IV stopień deformacji, kinezyterapia ma charakter przygotowania do operacji, wykorzystywane są wszelkie kompensacje z wyższych stawów, konieczne są aparaty korekcyjne i pomocnicze do samoobsługi. Jeżeli nie ma operacji to prowadzimy instruktaż rodzinny.

Przykłady ćwiczeń w konkretnych jednostkach chorobowych
1) ZWICHNIĘCIE WIĘZADŁA POBOCZNEGO ŁOKCIOWEGO


2) ZŁAMANIE ŁÓDKOWATE


3) ZESPÓŁ CIEŚNI NADGARSTKA


Bibliografia :
Dega – Ortopedia i rehabilitacja
Żuk&Dziak – Ortopedia z traumatologią narządów ruchu
Milanowska – Rehabilitacja medyczna

Najnowsze artykuły z tej kategorii