Fizjoterapia w rozedmie płuc

Jest to choroba cechująca się zwiększeniem ponad normę przestrzeni powietrznych znajdujących się obwodowo od oskrzelików końcowych, połączona z destrukcją przegród międzypęcherzykowych, utratą elastyczności tkanki śródmiąższowej i zmniejszeniem łożyska naczyniowego. Dochodzi do nadciśnienia płucnego.

Przyczyna

• nie jest w pełni poznana.
• czynniki alergiczne : chemiczne, środowiskowe, mechaniczne

Opis
Duże opory w drogach oddechowych oraz mechanizm zaporowy wydechowy powodują, że większość powietrza jest zatrzymywana w pęcherzykach płucnych i dochodzi do rozdymania. Sprzyja temu kaszel, który powoduje wzrost ciśnienia w naczyniach włosowatych tym samym hamuje w nich krążenie krwi. To powoduje stopniowy zanik ścian pęcherzyków płucnych i przegród międzypęcherzykowych. Cienkie ściany pęcherzyków łatwo pękają przy wysiłku lub kaszlu tworząc olbrzymie pęcherze rozedmowe. Niedotlenienie powoduje na drodze odruchowej skurcz naczyń włosowatych i tętniczych co jeszcze bardziej zwiększa opory w krążeniu płucnym. Dochodzi do przeciążenia prawej komory serca, potem jej niewydolności tzw. Zespół płucno – sercowy.
Występuje zaburzenie :

• wentylacji
• dystrybucji
• perfuzji
• dyfuzji

Objawy rozedmy:

• Kaszel
• Odkrztuszanie
• Szybkie męczenie się
• Duszność
• Klatka piersiowa beczkowata i wdechowa
• Maleje ruchomość klatki piersiowej
• Nadmierne napięcie mięśni międzyżebrowych
• Spadek siły przepony i mięśni brzucha
• Zmniejszony FEV1 (natężona objętość wydechowa jednosekundowa; norma 75%) w rozedmie FEV1 = 50%
• Pojawia się mechanizm wentylowy wydechowy (na skutek wzrostu ciśnienia wpukla się tylna ściana tchawicy do jej światła utrudniając wydech), lub tzw. ,,pułapka dla powietrza”
• Zmiany nie obejmują całych płuc co powoduje ,, przeciek czynnościowy ” czyli mieszanie się krwi utlenowanej z krwią niedostatecznie natlenioną oraz ,, przeciek anatomiczny ”
• Kwasica
• Sinica w długim przebiegu choroby
• Niewydolność oddechowa przewlekła przy długiej chorobie.

Leczenie

• Farmakologia
• Kinezyterapia oddechowa; należy jak najwcześniej ją rozpocząć, powinna być indywidualnie dobrana do pacjenta.

Rehabilitacja
Cele kinezyterapii oddechowej:

• Zmniejszenie nadmiernego napięcia mięśni klatki piersiowej
• Nauka krótkiego wdechu i wydłużonego,spokojnego wydechu bez parcia, wykonujemy to ze zwężonymi ustami

• Ułatwienie odkrztuszania
• Zwiększenie ruchomości dolnych partii żeber
• Wzmocnienie przepony i mięśni brzucha.

Przed ćwiczeniami należy uzyskać ogólne rozluźnienie mięśni. Uzyskujemy to poprzez:

• Wygodną pozycję półleżącą
• Masaż klatki piersiowej
• Sprężynowanie klatki piersiowej

Stosujemy także w kinezyterapii:

• Ćwiczenia wydechu z opaską nieelastyczną na dolnych partiach żeber w siadzie, staniu i chodzie (wdech – 1 krok, wydech – 3 kroki)

• Ćwiczenia rozluźniające klatki piersiowej w formie rytmicznych, luźnych skłonów, skrętów, skrętoskłonów tułowia ; można je jednak wykonywać u tych pacjentów u których nie stwierdzono niewydolności oddechowej
• Ćwiczenia w formie gwizdu lub dmuchania zapobiegające uruchomieniu mechanizmu wentylowego
• Dmuchanie na płomień świecy (świeca 15 cm od ust na początku), chory siedzi i dmucha przez przymknięte usta ale nie gasi świecy, potem stopniowo oddalamy świecę do 100 cm i przechodzimy do pozycji stojącej; ćwiczenie trwa 3 minuty

• Ćwiczenia wydechu do słoika z wodą przez rurkę – pacjent ma możliwość obserwacji siły wydechu

• NIE WOLNO DMUCHAĆ BALONIKA – wzrost ciśnienia
• Przed odkrztuszaniem wykonujemy oklepywanie klatki piersiowej
• Ćwiczenia oddechowe przy stabilizacji obręczy barkowej, np. siad na krześle z chwytem za poprzeczki krzesła, można to zrobić w leżeniu z woreczkami ok. 3 kg na okolicy podobojczykowej
• Ćwiczenia przepony w leżeniu na plecach z kkd ugiętymi, ramiona wzdłuż tułowia (o ile nie mają one stwarzać oporu), można oporować np. woreczkami, głowa ma być na niewielkiej poduszce; najlepszy efekt dają ćwiczenia przy współudziale terapeuty, który układa ręce na brzuchu i klatce piersiowej pacjenta. Ćwiczenia te początkowo trwają 10 minut a potem wydłużamy je do 20 – 30 minut
• Ćwiczenia ogólno – kondycyjne, mają zastosowanie na początku choroby, zawierają dużo ćwiczeń korekcyjnych.

U CHORYCH Z CIĘŻKĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ ODDECHOWĄ NIE STOSUJEMY KINEZYTERAPII ODDECHOWEJ.

Bibliografia :
Milanowska – Podstawy rehabilitacji ruchowej
Rosławski – Lecznicze ćwiczenia oddechowe w chorobach płuc Obrazki A.D.A.M http://www.cipladoc.com/html/eom/BreathingExercisesforCOPD.htm