Przemiany i transport lipoprotein do osocza

Wątroba jest miejscem tworzenia lipoprotein o bardzo małej gęstości – VLDL transportujących triacyloglicerole z wątroby do innych tkanek oraz lipoproteiny o dużej gęstości – HDL -„dobry”
Cholesterol, transportujący nadwyżki cholesterolu z innych tkanek do wątroby

Enzymy uczestniczące w trawieniu tłuszczowców:

• trzustkowa lipaza,
• lipaza lipoproteinowa (rozkłada triacyloglicerole chylomikronów, VLDL),
• lipaza wątrobowa,
• fosfolipazy AA AD C D (substratamisą fosfolipidy)

Kwasy tłuszczowe jako źródło energii

Triacyloglicerole magazynują skondensowaną energię – są zredukowane.
Utlenienie 1g kwasu tłuszczowego wyzwala 37,7kJ, a cukru lub białek 16,7kJ.
Są hydrolizowane z udziałem lipaz kontrolowanych przez cAMP.
Kwasy tłuszczowe rozkładają się przez kolejne usuwanie jednostek dwuwęglowych.
Przed utlenieniem są wiązane z koenzymem A
Karnityna – przenosi zaktywowane, długołańcuchowe kwasy tłuszczowe do matrix mitochondrialnej, pośredniczy trtanslokaza
Transport acylokarnityny do mitochondrium jest sprzężony z przenoszeniem karnityny.
Karnityna nie jest potrzebna, by średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe (C8 i C10) acylo-CoA wnikały do mitochondrium

Beta-oksydacja kwasów tłuszczowych

W każdym cyklu następuje utlenianie – katalizuje dehydrogenaza CoA
uwodnienie – katalizuje hydrataza enolo-CoA
utlenianie – dehydrogenaza L-3-hydroksyaculo-CoA
tioliza – acetytransferaza acetylo-CoA (B-ketotiolaza)

Każdy obrót cyklu utleniania dostarcza acetylo-CoA, NADH+H+, FADH2
Podczas całkowitego utleniania palmitynianu powstaje 13ATP
W procesie aktywacji palmitynianu zużywane są 2 wysokoenergetyczne wiązania fosforanowe (ATP – AMP+Pi)
Netto dostarcza 129ATP jeśli dominuje rozkład tłuszczów powstają ciała ketonowe

Niedobór węglowodanów w diecie – małe stężenie szczawiooctanu, bo zużywany jest do syntezy glukozy (przycukrzyca, głód) w glukoneogenezie – niedostępny do kondensacji z acetylo-CoA (acetylo-CoA wykorzystany do tworzenia acetooctanu, acetonu, D-3hydroksymaślanu)

Acetooctan – głównym miejscem ketogenezy są mitochondria watroby, skąd acetooctan i 3- hydroksymaślan dyfundują do krwi, są transportowane do tkanek obwodowych
Acetooctan i 3-hydroksymaślan są źródłem energii w procesie oddychania.
Mogą ulec przekształceniu do 2cz acetylo-CoA – do cyklu Krebsa
Mięsień sercowy i kora nerki preferują acetooctan a nie glukozę

Długotrwałe głodowanie – acetooctan pokrywa zapotrzebowanie mózgu na materiał energetyczny w 75%
Duże stężenie w krwi – dostatek jednostek acetylowych, zmniejszenie szybkości lipolizy.

Metabolizm ciał ketonowych

Z 1 mola acetylo-CoA powstaje 12 moli ATP w cyklu Crebsa i łańcuchu oddechowym,przekształcając ß-hydroksymaślan w acetooctan dostarczając NADH
Synteza kwasów tłuszczowych zachodzi w cytoplazmie.
Enzymy uczestniczące – syntazy kwasów tłuszczowych.
Intermedianty biosyntezy są wiązane kowalencyjnie.
Kwasy tłuszczowe są wydłużane przez kolejne dobudowywanie jednostek dwuwęglowych.
Aktywowanym donorem jest malonylo-ACP.
Reakcja przebiega kosztem energii z dekarboksylacji – uwolnienie CO2.
Związkiem redukującym jest NADPH+H+.
Elongacja katalizowana jest przez wieloenzymowy kompleks, wstrzymana na etapie zsyntetyzowania 16-węglowego palmitynianu.
Do tworzenia malonylo-CoA potrzebne są węglowodany.
Kluczowym miejscem kontroli w syntezie kwasów tłuszczowych jest karboksylaza acetylo- Coa – powstaje wtedy malonylo-CoA
Cytrynian stymuluje karboksylazę acetylo-CoA. Przy nadmiarze ATP i acetylo-CoA następuje wzrost stężenia cytrynianu – przyspieszenie syntezy kwasów tłuszczowych.