Bilans psychomotoryczny dziecka

Bilans psychomotoryczny jest jednym ze sposobów badania klinicznego dziecka w odniesieniu do rozwoju osobowości oraz podstawowych umiejętności psychomotorycznych.

Rozwój ruchowy polega na zmianie wraz z wiekiem pozycji ułożenia ciała, postawy oraz umiejętności przemieszczania się poszczególnych części ciała względem siebie czyli inaczej mówiąc lokomocji. Obserwuje się charakterystyczne przyśpieszenie tempa rozwoju fizycznego, wzrostu i masy ciała w wieku 3-4 lat, 6-7 lat (zwany szkolny skok wzrastania), 10-13 u dziewcząt oraz 12-15 u chłopców (zwany skok pokwitaniowy wzrastania). Po tych skokach następuje zwolnienie tempa rozwoju.

Obserwuje się również akcelerację (trend sekularny) czyli zjawisko przyspieszania tempa i poziomu rozwoju fizycznego i umysłowego dzieci i młodzieży w każdym następnym pokoleniu w porównwniu z poprzednim. Wpływ na akcelerację ma między innymi rozwój cywilizacji i urbanizacji, lepsze warunki rozwoju.

Do oceny dynamiki wzrastania i dojrzewania morfologicznego ciała służą :

• pomiary antropometryczne, które mają na celu ustalenie proporcji poszczególnych części ciała
•  określenie wieku kostnego
• określenie wieku zębowego
• określenie I i II rzędowych cech dojrzewania płciowego

W ontogenezie rozwoju człowieka wyróżniamy 6 okresów :

1) noworodkowy - od urodzenia do 28 dnia pierwszego miesiąca życia dziecka (adaptacja)

2) niemowlęcy - pierwszy rok życia (osiągnięcie funkcji lokomotorycznej, mowy oraz inteligencji sensoryczno-motorycznej)

3) późnoniemowlęcy - od roku do 3 lat (samodzielna lokomocja, kształtowanie sie podstawowych cech osobowości)

4) przedszkolny - od 3 roku życia do 6 roku życia (aktywność motoryczna, umiejętność samoobsługi, tworzenie schematu ciała)

5) szkolny - od 6 do 15 roku życia (rozwój emocjonalny i zróżnicowani płciowe)

6) dorastania od 15 do 18 roku życia ( dojrzałość płciowa i osobowość autonomiczna)

Diagnostyka rozwojowa

Rozwój niemowlęcia trwa nieustannie  : harmonijnie, dynamicznie i dokonuje się w sposób bardzo charakterystyczny.

Dojrzewanie struktur morfologicznych i ich funkcji przebiega cefalo-kaudalnie (od góry do dołu) i proksymalnie-dystalnie (ze środka na boki).

Głużenie zwane gruchaniem w 1 miesiącu życia  polega na wydawaniu niezbyt wyraźnych dźwięków.

Od 2 miesiąca życia  pojawia się gaworzenie.

Ocenie stadiów rozwoju dziecka podlegają następujące funkcję :

• orientacyjno-poznawcze
• motoryczne
• mowa aktywna i jej rozumienie
• kształtowanie pojęć i procesów myśleniowych
• emocjonalne i społeczna

Do 3 roku życia rozwój motoryczny i psychiczny jest badany łącznie. Umiejętności statomotoryczne są miernikiem dojrzałości oun a także odzwierciedlają stany patologiczne mózgu oraz narzadu ruchu.