Fizjoterapia w kręczu szyi

Kręcz szyi – jest to przymusowe ustawienie głowy i szyi ,polegające na pochyleniu jej do :

• boku
• z jednoczesnym skręceniem ( rotacją) w stronę przeciwną

W grupie wad wrodzonych w ortopedii , znajduje się na 3 miejscu za wrodzonym zwichnięciem stawów biodrowych i stopą końsko-szpotawą.

Rozróżniamy trzy grupy kręczu :

1. Kręcz wrodzony:Kręcz nabyty
   1. pochodzenia kostnego
   2. pochodzenia mięśniowego
2. Kręcz nawykowy

I. Wrodzony kręcz -pochodzenia kostnego : ( Torticollis congenitus osteogenes)

Przyczyna :

• wada spowodowana strukturalnymi zmianami kostnymi kręgów szyjnych (asymetrią boczną w ukształtowaniu kręgów)
• np.krąg klinowy , pochylony w bok blok kostny

Leczenie :
Zachowawcze:

• stosowanie opatrunków korekcyjnych gipsowych
• stosowanie aparatów-kołnierzy ortopedycznych
• wykonywanie ćwiczeń korekcyjnych szyii

Operacyjne :

• NIE stosuje się ze względu na bliskie sąsiedztwo rdzenia przedłużonego

II Wrodzony kręcz szyi – pochodzenia mięśniowego : (Torticollis congenitus myogenes)

Przyczyna :

• wada spowodowana jest zmianami w mięśniu mostkowo-obojczykowo-sutkowym
• dochodzi do skrócenia mięśnia m-o-s na skutek :
  • znliznowacenia
  • zwłóknienia
  • uraz mięśnia

Zmiany bliznowate według niektórych mogą powstawać we wczesnym okresie rozwoju (niedorozwój naczyń krwionośnych), inni uważają że są następstwem urazu porodowego ( porody pośladkowe). Charakteryzuje się zgrubieniem guzowatym mięśnia m-o-s ,spowodowanym krwiakiem,który uległ zwłóknieciu.

Objawy i następstwa :

Zniekształcenie szyi:

• przykurcz mięśnia m-o-s powoduje pochylenie głowy :
  • w stronę przykurczonego mięśnia
  • z rotacją w stronę przeciwną

Tzn.utzymuje głowę pochyloną w bok ku jednemu barkowi, a twarz dziecja jest zwrócona w stronę przeciwną – zdrową i nieco ku górze , np.przy przechylaniu głowy ku lewemu bokowi twarz zwraca się w prawo.

• napięta skóra pasma mięśnia m-o-s

Zniekształcenie twarzy:

• utrata symetrii
• połowa twarzy po stronie skróconego mięśnia rośnie wolniej i rozwija się słabiej :
  • jest mniejsza i skrócona w wymiarze podłużnym (kierunek czoło – broda)
  • jest poszerzona w wymiarze poprzecznym (kierunek nos – ucho)
  • strona zdrowa twarzy wykazuje odwrotność

Zniekształcenia uk.kostnego:

• nieprawidłowy zgryz
• kręgi szyjne ulegają sklinowaceniu
• skrzywienie boczne w od.piersiowym

Leczenie:

Zachowawcze :

• ćwiczenia bierne – rozciągnięcie skróconego mięśnia
• masaż i rozcierania zgrubień mięśnia m-o-s
• nastrzykiwanie roztworem hialuronidazy
• utrzymywanie głowy w hiperkorekcji za pomocą plastra
• ćwiczenia redresyjne
• ćwiczenia czynne
• metoda Vojty – pełzanie –zwrot głowy w stronę kręczu
• odpowiednia pielęgnacja dziecka

W leczeniu tym możemy wyróżnić 3 okresy kinezyterapii :
1) „dziecka leżącego (0-3 miesiąca)
2) małej pionizacji (pozycji siedzącej)
3) pełnej pionizacji

1) Dziecko leżące

• rozciąganie mięśnia m-o-s przykurczonego przy jednoczesnym wzmacnianiu mięśnia m- o-s po stronie zdrowej
• rozciąganie m.czworoboczny ( część górna) po stronie kręczu
• poprawa siły m.płatowatego głowy po stronie kręczu
• wzmacnianie m.prostowników grzbietu
• układanie dziecka
• redresja ok.20 minut dziennie
• ćwiczenia czynne

2) Mała pionizacja

• ćwiczenia wykonywane w pozycji leżąc bokiem i w siadzie
• stosowanie kołnierzy na noc i w trakcie ćwiczeń

3) Pełna pionizacja

• j.w tylko zwiększenie liczy ćwiczeń

Operacyjne:

Polega na przecięciu ścięgien m.m-o-s w okolicy przyczepów. Wykonuje się je u dziecka tuż po zakończeniu 1 roku życia. Po zabiegu ustawienie głowy w hiperkorekcji. Zastosowanie opatrunku gipsowego na okres 8 tygodni , lub stosowanie kołnierzy z waty.

U dziecka z wrodzonym kręczem mięśniowym NIE WOLNO:
a) układać w pozycji leżąc tyłem z poduszką pod głową
b) układać z wałęczkami pod klatką piersiową z głową mocno odchyloną do tyłu c) nosić na rękach z główką ustawioną pionowo
d) biernie sadzać przez podpieranie poduszkami

Pozycje ułożeniowe i pielęgnacja:

• symetryczne ustawienie głowy w pozcyji leżąc przodem
• dziecko z Prawnostronnym kręczem szyi należy układać na Prawym boku z głową umieszczoną na twardej poduszce ( o szerokości równej odległości barku od szyi po stronie zdrowej) – głowa i szyja ułożone sa na poduszce, bark musi znajdować się poniżej
• ułożyć w pozycji leżąc na lewym boku (po stronie przeciwnej przykurczonego mięśnia) - w tym ułożeniu oddalenie przyczepów przykurczonych mięśni spowodowane jest opadaniem głowy w stronę podłoża, można zwiększyć intensywność rozciągania poprzez podkładaniem pod tułów grubszej warstwy koca przy czym głowa powinna znajdować się poza kocem
• leżąc bokiem konieczne jest podparcie tułowia wałkiem zabezpieczającym przed przejściem dziecka do pozycji leżenia tyłem
• w nocy powinno być ułożone w pozycji tyłem z głową umieszczoną między workami z piaskeim ( po obu stronach w celu stabilizacji obojczyka – nie pozwala na unoszenie barków
• przy tendencji do bocznego skrzywienia w od.TH-L należy ułozyć trzeci worek na wysokości miednicy
• przed karmieniem ułożenie dziecka w pozycji leżenia przodem z kg zgiętymi w stawach łokciowych i przedramionami opartymi o podłoże w celu umożliwienia wyprostu szyjnego odcinka kręgosłupa – miednicę odciążyć ręką w celu poprawy stabilizacji prostownika grzbietu , ułatwiając unoszenie głowy
• jeżeli dziecko unosi głowę niesymetrycznie – ze zgięciem bocznym w stronęprzykurczonego mięsnia i rotacjąnależy dziecku ograniczyć pole widzenia przez unoszenie przeszkody np.ręki osobyćwiczącej co zmusza dziecko do skorygowania ustawienia głowy

• podczas karmienia butelkę należy podawać od strony przykurczonego mięśnia , zmuszając dziecko do czynnej korekcji przykurczu po stronie prawej

Ćwiczeni przykłady :

• kręcz lewy

• kręcz prawy

III.Kręcz nabyty (Torticollis acquisita)

Przyczyna :

Może występować po :

• przebytych urazach
• w przebiegu chorób zapalnych
• wady słuchu
• wady wzroku
• jednostronne zbliznowacenie części miękkich szyi po oparzeniach
• spastyczne wzmożone napięcie mięsniowe szyi
• jednostronne porażenie wiotkie
• niedowłady mięśni szyi

IV.Kręcz nawykowy (Torticollis habitualis)

Przyczyna:
- spowodowany wadliwym ułożeniem płodu w łonie matki. Charakteryzuje się nawykowym ustawieniem głowy z pochyleniem jej w kierunku z jednej ze stron , bez zmian tkanokowych w mięśniu m-o-s.

Bibliografia :
Nowotny – Zarys rehabilitacji w dysfunkcjach narządu ruchu
Weiss i Zembaty – Fizjoterapia Dega – Ortopedia i rehabilitacja http://www.orthoseek.com/articles/ifs-left.html
http://www.pedisurg.com/PtEduc/Torticollis.htm
http://www.bostream.nu/torticollis/torteng.htm#top
http://www.leron-line.com/Torticollis.htm http://symmetric-designs.com/tot-collar-.html