Pojęcia w terapii manualnej

Pojęcia:

1.Prawidłowa ruchomość – inaczej fizjologiczna, zależy od budowy ciała, płci, wieku
2.Zmniejszona ruchomość – ograniczenie ruchomości spowodowane przez strukturalne lub funkcjonalne zmiany w stawach albo w tk.miękkich ( hipomobilność )
3.Nadmierna ruchomość - zwiększona ruchomość spowodowana przez wrodzone, nabyte strukturalne lub czynnościowe zmiany w stawach lub w tk.miękkich. Mogą być umiejscowione : regionalnie lub ogólnie. ( hipermobilność )
4.Niestabilność stawu – wyróżniamy
MECHANICZNA – patologicznie zwiększona gra stawowa na skutek niewydolności sytemu stabilizującego narządu ruchu ( torebki stawowej, więzadeł i mięśni)
FUNKCJONALNA – patologiczne położenie osi ruchu spowodowane zaburzeniem koordynacji jako następstwo niewydolności systemu sterowania ośrodkowego
5.Segment ruchowy – najmniejsza funkcjonalna jednostka ruchowa, składa się z uk.ruchowego i uk.podporowego

Ustawienia w stawach :

6.Ustawienie zerowe – wyjściowe ustawienie do pomiaru zakresu ruchu w stawie
7.Ustawienie spoczynkowe – pośrednie ustawienie w fizjologicznych lub patologicznie zmieniających się drogach ruchu stawowego z możliwością zwiększenia rozluźnienia tk.miękkich , przy minimalnej aktywności receptorów i przy zwiększeniu pojemności stawowej. W ustawieniu spoczynkowym występuje największa gra stawowa przy najmniejszej aktywności nocyreceptorów
8.Ustawienie terapeutyczne – ustawienie wyjściowe do manualnego leczenia stawów
9.Ustawienie zaryglowane – ogranicza ruchomość stawu w kierunku terapeutycznym w wyniku ustawienia powierzchni stawowych w bliskim kontakcie i/lub z dużym napięciem tk.miękkich. Dzięki temu uniemożliwia się niekorzystne ruchy towarzyszące leczeniu innych stawów.
10.Zaryglowacenie – ustawienie prowadzące do zaryglowacenia, w celu eliminacji niekorzystnych ruchów towarzyszących w stawach nie leczonych.

Określenia ruchomości :

11.Gra stawowa ( join play )

• Trakcja – odrywanie pow.stawowych jedna od drugiej
• Poślizg – równoległe przesuwanie jednego elementu stawowego względem drugiego, ustabilizowanego elementu stawowego wzdłuż jednej z możliwych osi ruchu
• Ocena granicy ruchomości – ograniczenia lub palpacyjne zmiany ruchomości w jej końcowym zakresie, przed zahamowaniem ruchu przez torebkę stawową

12.Ruchy gry stawowej – zbiorczy opis trakcji i poślizgu

• przebiegają wzdłuż 1 z osi stawu i są częściami składowymi prawidłowych , czynnych i biernych ruchów w stawie ( ruchy funkcjonalne )
• nie mogą być wykonywane czynnie wybiórczo wymagana jest stabilizacja jednego z dwóch elementów

13.Ruchy czynnościowe ( funkcjonalne ) – kątowe ruchy 2 elementów stawowych
-uwarunkowana jest :

• zdolnością ślizgową pow.stawowoych,
• wolną grą stawową,
• rozciągliwością torebki stawowej więzadeł,
• koordynacją napięcia mięśniowego

14.Konwergencja – wzrastający kontakt pow.stawowych na skutek zbliżania się 1 pow.stawowej do drugiej podczas ślizgu
15.Dywergencja – zmniejszenie kontaktu pow.stawowych w wyniku oddalania się ich podczas ślizgu
16.Ruchy sprzężone ( coupled pattern )

W segmentach ruchowych kręgosłupa są to jednocześnie połączone :

• pochylenia boczne
• osiowe rotacje
• boczne zgięcia
• przodozgięcia/wyprost

Ruchy te są swoiste dla danego stawu
17.Ruchy połączone – trójpłaszczyznowe (przebiegają w wielu płaszczyznach) ruchy segmentu ruchowego kręgosłupa lub części kręgosłupa
18.Kierunek ruchu – ruch 2 kręgów względem siebie w jednym segmencie ruchowym
19.Nutacja – ruch podstawowy kości krzyżowej w kierunku brzusznym i ogonowym (przodozgięcie)
20.Przeciwna nutacja - ruch podstawowy kości krzyżowej w kierunku grzbietowym i czaszkowym (wyprost)
21.Ruch skinięcia – ruch pomiędzy podstawą czaszki i kręgiem szczytowym w znaczeniu przodozgięcia (przyjęty także dla nutacji kości krzyżowej)
22.Opór końcowy – uczucie przy palpacji, zależne od struktury tkankowej w końcowej fazie ruchów biernych.

Opór końcowy może być :

Ruchomość patologiczna :

23.Dysfunkcja stawowa – odchylenie od fizjologicznej czynności stawowej

Hipermobilność
Hipomobliność

• Zablokowanie
  • może dotyczyć 1 lub większej liczby kierunków
  • jest to odwracalna o zmniejszonej ruchomości dysfunkcja stawowa w obrębie zakresu ruchu z ograniczoną lub nieprawidłową grą stawową
• Błędne określenia dysfunkcji
  • podwichnięcie kręgu
  • zwichnięcie kręgu
  • ześlizg kręgu
  • nieprawidłowe ustawienie kręgu

24.Zjawiska odruchowe przy dysfunkcji stawowej – mogą to być objawy dotyczące stawu, mięsni, czynności wegetatywnych i wrażliwości skóry.

• Synonimy dysfunkcji stawowych i/lub ich odruchowych następstw:
  • somatomotoryczny efekt zablokowania (Brugger)
  • spondylogenny zespół odruchowy (Sutter)
  • międzykręgowy zespół uszkodzeń (Magine)
  • dysfunkcja somatyczna
  • reflektoryczno-bólowe objawy choroby (Sachse)
  • reakcja nocyceptywna

25.Ślizg – ruch w stawie odbywa się w wyniku ruchu kości, przy czym jeden punkt jednego członu stawowego wchodzi w kontakt z ciągle nowymi punktami drugiego członu. Czysty ślizg to taki w którym ruch odbywa się między powierzchniami przystającymi. Powierzchnie te mogą być płaskie lub łukowate.

STOPNIE ŚLIZGU :

I – bardzo mały impuls skierowany równolegle do płaszczyzny leczniczej , będący wibracją lub oscylacją przebiegająca bez widocznego ruchu ślizgowego w stawie
II – równoległy do płaszczyzny leczniczej ruch kości powodujący napięcie tkanek miękkich w kierunku leczniczym (zniesienie swobody ruchu)
III – kontynuacja stopnia II w celu rozluźnienia tk.miękkich w kierunku leczniczym

RODZAJE ŚLIZGU:

• Liniowy - translacja ciała
• Po łuku – rotacja ciała

26.Toczenie – ruch w którym między dwoma powierzchniami stawowymi nowe punkty jednej pow.stawowej wchodzą w kontakt z ciągle nowymi drugiej pow.stawowej. Toczenie może występować tylko pomiędzy pow.nieprzystającymi tzn.między pow.o różnym promieniu krzywizny. Wypukła pow.może toczyć się po wypukłej i odwrotnie.

27.Trakcja – oderwanie pow.stawowych jednej od drugiej

STOPNIE TRAKCJI :

I – rozluźnienie – bez widocznego ruchu, wyrównanie ciś.wewnątrzstawowego
II – napięcie – tk.miękkich wokół stawu , swoboda ruchu zniesiona
III – rozciągnięcie – napiętych struktur

28.Separacja – oddzielenie pow.stawowych jednej od drugiej
29.Kompresja – przybliżenie pow.stawowych
30.Wzorzec torebkowy – Procentowe zestawienie ograniczeń tych ruchów dla poszczególnych stawów przedstawiony w ten sposób że na początku wymieniamy ruchy najbardziej ograniczone a po nich mniej.

PRZYKŁAD:

St.ramienny - rotacja zew.-odwodzenie-rotacja wew.
St.łokciowy - zgięcie – wyprost
St.biodrowy - wyprost - rotacja wew.-odwodzenie –rotacja zew.
St.kolanowy - zgięcie – wyprost

31.Mobilizacja (uruchamianie) – bierne, wielokrotne powtarzanie ruchów trakcji lub/i ślizgów z niewielką prędkością i ze wzrastającą amplitudą w celu zwiększenia ograniczonego zakresu ruchu. Ustawienie wyjściowe jest ustawieniem terapeutycznym przy równoczesnym ustawieniu zaryglowanym sąsiednich stawów , które nie powinny być uruchamiane.
32.Manipulacja – technika lecznicza stawów, która przy zastosowaniu niewielkich sił impulsu wykorzystuje duże prędkości i małą amplitudę
33.Slack – rozluźnienie torebki stawowej poprzez zastosowanie trakcji i ślizgu

Sekwencja - rozluźnienie – napięcie – rozciągnięcie
34.Terapia manualna – zajmuje się leczeniem odwracalnych zaburzeń funkcjonalnych postawy ciała i układu ruchu, które wywodzą się z zaburzeń strukturalnych i towarzyszą im lub są ich następstwem. W swoim zakresie obejmuje wszystkie techniki diagnostyczne i lecznicze oraz określa

przyczyny zaburzeń.

WSKAZANIA:

• odwracalne zaburzenia
• zaburzenia statyki i dynamiki ruchu
• zespoły bólowe C, Th, L
• zaburzenia wzroku
• neuralgie
• zaburzenia oddechowe

PRZECIWWSKAZANIA:

• procesy nowotworowe
• osteoporoza
• zmiany degeneracyjne
• choroby psychiczne
• gruźlica
• zniekształcenia kości

35.Reguła wklęsło – wypukła – Jeśli poruszamy wklęsła pow.stawową to ruch ślizgu jest zgodny z ruchem kości, jeśli poruszamy wypukłą pow.stawową to ruch ślizgu jest przeciwny do ruchu kości.
36.Fałd Kiblera – zrolowany fałd skóry ; pozwala nam ocenić sfery zwiększonej wrażliwości bólowej. Podczas rolowania fałdu skórnego rejestruje się jego grubość, opór i bolesność.
37.Fenomen centralizacji – powrót objawów bólowych z obwodu do centrum na skutek repozycji (zmniejszenie obszaru bólowego)
38.MWM – mobilization with movement –mobilizacja z ruchem , przemodelowanie płaszczyzny ruchu. Wykonywana w kierunku przeciwnym do bólu
39.Nagsy – mobilizacje kręgosłupa , oscylacje w pł.leczniczej. Stosowane w odcinku C2 – Th3

W kierunku ; cranio/sakralnym ( do gałek ocznych )

ZASTOSOWANIE :

• hipomobilne stawy u osób starszych
• ból
• zespół po manipulacyjny (ból tkanek)
• 40.Snagsy – mobilizacja w ruchu w pł.leczniczej

Stosowana we wszystkich stawach

Bibliografia :
Frish – Terapia manualna
Lewit – Terapia manualna w rehabilitacji chorób narządu ruchu
Kaltenborn – Manualne mobilizacje stawów kończyn