Metoda Dobosiewicz
Znajduje zastosowanie w zachowawczym leczeniu dziecięcych i młodzieńczych skolioz idiopatycznych.
Według tej metody czynnikiem powstawania i progresji wady są
- spłycenie kifozy piersiowej
- rotacja kręgosłupa
- rotacja klatki piersiowej.
W wyniku zmian dochodzi do asymetrycznego napięcia mięśniowego, zmniejszenia zakresu ruchomości klatki piersiowej z asymetrycznym ustawieniem żeber i spłycenia kifozy piersiowej.
Charakterystycznymi elementami tej metody są
1) asymetryczne ćwiczenia oddechowe
2) symetryczne, odciążające pozycje wyjściowe
Jest to metoda samodzielna oraz może być stosowana w leczeniu skojarzeniowym z gorsetem typu Cheneau.
Składa się z :
- fazy wstępnej ( kinezyterapia i fizykoterapia)
- właściwych ćwiczeń czynnej, segmentarnej, trójpłaszczyznowej korekcji deformacji, poprzedzonej mobilizacji
- ćwiczeń utrwalających korekcję skrzywienia
Metoda ta poza oddziaływaniem na deformację kręgosłupa wpływa również na funkcję
układu oddechowego.
Cele metody
1) Unieruchomienie żeber (stawów żebrowo-kreowych i żebrowo-poprzecznych) po stronie wklęsłości skrzywienia oraz mobilizacja poszczególnych segmentów ruchowych.
2) Zahamowanie rotacji kręgów poprzez zwiększenie kifozy piersiowej i zmniejszenie lordozy w odcinku piersiowo-lędźwiowym
3) Uzyskanie pozycji skorygowanej i wyrównanie się czynności bioelektrycznej mięśni strony wklęsłej i wypukłej skrzywienia.
4) Utrwalenie uzyskanej korekcji w pozycji pionowej i podczas chodu. Cele te realizowane są poprze :
I - pozycja
II – pozycja
III – pozycja
1) Asymetryczną mobilizację klatki piersiowej i kręgosłupa w trzech symetrycznych pozycjach wyjściowych z wykorzystaniem bodźców proprioceptywnych i eksteroceptywnych.
2) Asymetrycznej mobilizacji klatki piersiowej i kręgosłupa oraz jej derotację w pozycji kifotycznej.
3) Utrwalenie uzyskanej korekcji poprzez skurcz izometryczny mięśni w pozycji antygrawitacyjnej.
Zasady metody
1) Symetryczna pozycja ćwiczeń
2) Czynny, asymetryczny ruch korekcyjny
3) Kyfotyzacja odcinka piersiowego kręgosłupa
4) Derotacja w płaszczyźnie poprzecznej
5) Oddziaływanie na szczyt skrzywienia
6) Mobilizacja żeber po stronie wklęsłej
7) Stymulacja eksteroceptywna
8) Ruch korekcyjny kręgosłupa i klatki piersiowej połączony z poszczególnymi fazami oddechu
9) Trójpłaszczyznowe przemieszczanie kręgów
10) Czynna autokorekcja
11) Dobór pozycji wyjściowej do ćwiczeń zależny od umiejscowienia szczytu skrzywienia
12) Powietrze podczas wdechu kierowane jest w stronę wklęsłą skrzywienia ( rozciągnięcie)
13) Podczas wydechu obniżeniu ulega strona wypukła skrzywienia ( zmniejszenie rotacji klatki piersiowej i kręgosłupa)
14) Regularne wykonywanie ćwiczeń
Opis ćwiczeń
Rozgrzewka
Ćwiczenie 1 – „test Thomasa”
Pozycja wyjściowa
Ruch 
Wskazówki
- kontrola ustawienia stopy i kkd ( w osi stawów, NIE może się skręcać do wewnątrz lub na zewnątrz)
- stopę można ustabilizować poprzez oparcie jej o ścianę
- dociskać kolano ( kd.leżącej) do podłoża ( NIE może się unosić ponad podłoże)
- celem ćwiczenia jest rozciągnięcie mięśni
Ćwiczenie 2 – „objaw Lasequa”
Pozycja wyjściowa
Ruch
Wskazówki
- kontrola ustawienia całej kończyny dolnej (przy zgięciu kd obserwować żeby udo NIE skręcało się do wewnątrz lub na zewnątrz)
- stopę można ustabilizować poprzez oparcie jej o ścianę
- dociskać kolano ( kd.leżącej) do podłoża ( NIE może się unosić ponad podłoże)
- celem ćwiczenia jest rozciągnięcie mięśni
Ćwiczenie 3 – „syczenie”
Pozycja wyjściowa
Ruch
Wskazówki
- w pozycji wyjściowej zrobić głęboki wdech a następnie wykonać ruch ( unieść stopy skierować w stronę twarzową – zgięcie grzbietowe , unieść kkg na podłożę , wykonać wydech z „syczeniem” ,pamiętać aby podczas ruchu cofnąć szyję do tyłu i patrzeć w górę np.sufit, NIE napinać mięśni szyi i NIE kierować głowy (brody) w przód
- kontrola ustawienia głowy i szyi
- cel : napięcie mięśni brzucha
Ćwiczenie 4 – wąż
Pozycja wyjściowa
Ruch
Wskazówki
- pośladki ustabilizowane (nie ruchome) , wykonywać za pomocą kkg ruchy wijące
- elongacja kręgosłupa
- na zakończenie wykonać skłon w przód , można dodać z dociskiem terapeuty
Pozycje
|
Pozycja I
|
Uruchamia odcinek szyjny i górny piersiowy oraz klatkę piersiową Wymaga ustawienia kkg i kkd pod kątem 90º |
|
Pozycja II
|
Mobilizuje głównie klatkę piersiową oraz segment środkowy i dolny kręgosłupa piersiowego Wymaga ustawienia kg pod kątem rozwartym a kkd pod kątem 90º |
|
Pozycja III
|
Mobilizuje głównie segment lędźwiowy kręgosłupa Wymaga ustawienia kkg w oparciu na przedramionach i pod kątem mniejszym niż 90º a kkd pod katem 90º |
Ruch odbywa się poprzez asymetryczne oddychanie trójpłaszczyznowe (rozciągnięcie struktur po stronie wklęsłej skrzywienia , a wydech do derotacji strony wypukłej skrzywienia ) z równoczesnym napięciem izometrycznym mięśni w pozycji skorygowanej.
Wskazówki do ćwiczeń
- ręce ustawione w tej samej pozycji w jednej linii na szerokość stawów barkowych lekko zgięte stawy łokciowe (aby nie było przeprostów)
- ciężar ciała równomiernie rozłożony na obie strony ciała (prawą/lewą)
- wykonać koci grzbiet
- prawidłowe ustawienie odcinka lędźwiowego w pozycji pośredniej
- ustawienie kolców biodrowych przednich na tej samej wysokość
- stawy kolanowe ustawione w tej samej pozycji w jednej linii na szerokość stawów biodrowych
- stopy ustawione w tej samej pozycji w jednej linii NIE mogą kierować się do środka lub na zewnątrz
- podczas nabierania powietrza i syczenia kontrolować czy ciężar ciała nie przeniósł się na jedną ze stron (prawą/lewą) , kontrolować ustawienie stawów barkowych(jest tendencja do obniżania któregoś z nich dlatego korygować) , stawów biodrowych (jest tendencja do unoszenia, rotowania któregoś z nich dlatego korygować)
Wdech
Wydech
Pozycja wyjściowa
Wdech
Ruch odbywa się poprzez asymetryczne oddychanie trójpłaszczyznowe (rozciągnięcie struktur po stronie wklęsłej skrzywienia , a wydech do derotacji strony wypukłej skrzywienia ) z równoczesnym napięciem izometrycznym mięśni w pozycji skorygowanej.
Wskazówki do ćwiczeń
- ręce ustawione w tej samej pozycji w jednej linii na szerokość stawów barkowych lekko zgięte stawy łokciowe (aby nie było przeprostów)
- ciężar ciała równomiernie rozłożony na obie strony ciała (prawą/lewą)
- wykonać koci grzbiet
- prawidłowe ustawienie odcinka lędźwiowego w pozycji pośredniej
- ustawienie kolców biodrowych przednich na tej samej wysokość
- stawy kolanowe ustawione w tej samej pozycji w jednej linii na szerokość stawów biodrowych
- stopy ustawione w tej samej pozycji w jednej linii NIE mogą kierować się do środka lub na zewnątrz
- podczas nabierania powietrza i syczenia kontrolować czy ciężar ciała nie przeniósł się na jedną ze stron (prawą/lewą) jeśli tak to zwrócić uwagę żeby bardziej obciążył którąś ze stron, kontrolować ustawienie stawów barkowych (jest tendencja do obniżania któregoś z nich dlatego korygować) , stawów biodrowych (jest tendencja do unoszenia, rotowania któregoś z nich dlatego korygować). Pomiędzy poszczególnymi pozycjami wykonuje się tzw.przerywnik
|
Pozycja IV a
|
W pozycji siadu skulonego |
|
Pozycja IV
|
W pozycji siadu płaskiego + pochylenia tułowia w przód |
|
Pozycja V a
|
|
|
Pozycja V
|
|
Bibliografia :
K.Dobosiewicz – Boczne idiomatyczne skrzywienia kręgosłupa , ŚLAM, Katowice 1997
K.Dobosiewicz – Neurophysiological mechnism of the unloading reflex as a prognostic factor in the Elary stages of idiopathic adolescent scoliosis. European Spine Jurnal, 1997, 6/2, 93-97
A.Zembaty – Kinezyterapia tom II
Opracowanie : E.Nowak
